Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
- minnie_the_moocher
- Posty: 137
- Rejestracja: 8 lip 2013, o 21:52
Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Mam kilka pytań. Może zadam je na podstawie mojego podręcznika - To jest chemia 1.
[1] Ogół substancji znajdujących się w zamkniętym fragmencie przestrzeni, biorących udział w rozpatrywanych procesach, jest nazywany układem.
[2] Temperatura roztworu obniża się podczas rozpuszczania soli w wodzie.
Na podstawie podanych obserwacji można sformułować wniosek, że rozpuszczanie azotanu[V] amonu w wodzie to proces endoenergetyczny, podczas którego energia jest pobierana przez układ z otoczenia.
[3] Energia może być przekazywana z otoczenia do układu i przez układ do otoczenia na sposób ciepła lub pracy.
W powyższym przykładzie [2] sugerowane jest przekazanie energii na sposób ciepła [3].
Energia cieplna powinna przechodzić od cieplejszego układu do tego zimniejszego". A wtedy ten pierwszy ochładza się.
W powyższym przykładzie temperatura roztworu obniża się - a więc. musi oddawać swoją energie cieplną. Emitowanie energii przez układ [1] to proces egzoenergetyczny. A w tym przykładzie obniżanie się temperatury - podaje się jako reakcje endoenergetyczną.
WTF? Nie rozumiem tego.
Druga sprawa. Nie za bardzo rozumiem też jak mogą zachodzić samoistnie reakcje endoenergetyczne - wymagające podniesienia energii układu - skoro układ dąży do osiągania jak najmniejszego stanu energetycznego. Po co pcha się z procesem zwiększającym jego energię?
[4] samoistna chęć wszystkich układów do osiągnięcia energii najniższej z możliwych w danym momencie i w danej sytuacji.
Dziękuję za pomoc
[1] Ogół substancji znajdujących się w zamkniętym fragmencie przestrzeni, biorących udział w rozpatrywanych procesach, jest nazywany układem.
[2] Temperatura roztworu obniża się podczas rozpuszczania soli w wodzie.
Na podstawie podanych obserwacji można sformułować wniosek, że rozpuszczanie azotanu[V] amonu w wodzie to proces endoenergetyczny, podczas którego energia jest pobierana przez układ z otoczenia.
[3] Energia może być przekazywana z otoczenia do układu i przez układ do otoczenia na sposób ciepła lub pracy.
W powyższym przykładzie [2] sugerowane jest przekazanie energii na sposób ciepła [3].
Energia cieplna powinna przechodzić od cieplejszego układu do tego zimniejszego". A wtedy ten pierwszy ochładza się.
W powyższym przykładzie temperatura roztworu obniża się - a więc. musi oddawać swoją energie cieplną. Emitowanie energii przez układ [1] to proces egzoenergetyczny. A w tym przykładzie obniżanie się temperatury - podaje się jako reakcje endoenergetyczną.
WTF? Nie rozumiem tego.
Druga sprawa. Nie za bardzo rozumiem też jak mogą zachodzić samoistnie reakcje endoenergetyczne - wymagające podniesienia energii układu - skoro układ dąży do osiągania jak najmniejszego stanu energetycznego. Po co pcha się z procesem zwiększającym jego energię?
[4] samoistna chęć wszystkich układów do osiągnięcia energii najniższej z możliwych w danym momencie i w danej sytuacji.
Dziękuję za pomoc
-
- Posty: 351
- Rejestracja: 10 lis 2013, o 11:12
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
[2] Jeżeli temperatura roztworu się obniża, to znaczy, że to endoenergetyczna (Ta oddawana, jak to ująłeś energia nie wychodzi poza układ tylko jest zpotrzebna do rpzebiegu reakcji ) Jak masz egzo, np: wrzucasz Na do probówki z wodą, to nie dość, że skacze i szaleje jak koty w marcu to jeszcze probówka strasznie się nagrzewa, bo wydzielana jest energia cieplna. Dwa przeciwieństwa egzo- temperatura roztworu wzrasta, endo- obniża się.
- minnie_the_moocher
- Posty: 137
- Rejestracja: 8 lip 2013, o 21:52
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
cześć Melatonina
Aby rozpuścić 90 gramów glukozy trzeba podnieść temperaturę roztworu - ogrzewając roztwór. Temperatura wzrasta a jest to proces endoenergetyczny - ponieważ zostaje dostarczona energia z zewnątrz. Więc tego też nie rozumiem.
Jeżeli na przebieg reakcji jest potrzebna energia pochodząca z układu to nie powinna to być reakcja ani egzotermiczna ani endotermiczna - bo nie ma wymiany energii z otoczeniem energia jest pozyskiwana z ciepłoty układu. Więc tego też nie rozumiem.Melatonina pisze: Jeżeli temperatura roztworu się obniża, to znaczy, że to endoenergetyczna (Ta oddawana, jak to ująłeś energia nie wychodzi poza układ tylko jest zpotrzebna do rpzebiegu reakcji )
[5] Po dodaniu 90 gramów glukozy do 100 gramów wody o temperaturze 18oC i ogrzaniu całości do temperatury 25oC otrzymano roztwór nienasycony. -Melatonina pisze:egzo- temperatura roztworu wzrasta
Aby rozpuścić 90 gramów glukozy trzeba podnieść temperaturę roztworu - ogrzewając roztwór. Temperatura wzrasta a jest to proces endoenergetyczny - ponieważ zostaje dostarczona energia z zewnątrz. Więc tego też nie rozumiem.
-
- Posty: 351
- Rejestracja: 10 lis 2013, o 11:12
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Rozpuszczanie glukozy nie jest reakcją endotermiczną nie trzeba przecież osiągnąć energii aktywacji by zapoczątkować rozpuszczanie jej. ( wg mnie, mogę się mylić)minnie_the_moocher pisze:Aby rozpuścić 90 gramów glukozy trzeba podnieść temperaturę roztworu - ogrzewając roztwór. Temperatura wzrasta a jest to proces endoenergetyczny - ponieważ zostaje dostarczona energia z zewnątrz. Więc tego też nie rozumiem.
W endotermicznej:
Zakładam, że jest to jakaś zleweczka z podgrzanym roztworem.
Wzrost temperatury jest tutaj niezbędny do zapoczątkowania reakcji, częśc energii jest zużywana (np akumulowana w wiązaniach), więc po reakcji temperatura roztworu będzie niższa, więc w równaniu Q znajdowałoby się po stronie substratów.
To jest skutek, Q byłoby zapisane po stronie produktów, podczas przebiegu tej reakcji wydziela się energia, a skutkiem jest podniesienie T roztworuMelatonina pisze:egzo- temperatura roztworu wzrasta
-
- Posty: 351
- Rejestracja: 10 lis 2013, o 11:12
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Założyłam, że w tym doświadczeniu co napisałeś, że temperatura się obniżyła i zapytałeś dlaczego tk jest, ze byłą wcześniej ogrzana, czyli dostarczono do neij enegrii.minnie_the_moocher pisze:Jeżeli na przebieg reakcji jest potrzebna energia pochodząca z układu to nie powinna to być reakcja ani egzotermiczna ani endotermiczna - bo nie ma wymiany energii z otoczeniem energia jest pozyskiwana z ciepłoty układu. Więc tego też nie rozumiem.
- Giardia Lamblia
- Posty: 3156
- Rejestracja: 26 cze 2012, o 20:19
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Każda reakcja będzie miała jakąś energię aktywacji, tylko nie koniecznie musi być ona osiągana w temperaturze dodatniej (np. bliskiej temperaturze pokojowej). Zarówno reakcje endotermiczne, jak i egzotermiczne posiadają energię aktywacji.Melatonina pisze:Rozpuszczanie glukozy nie jest reakcją endotermiczną nie trzeba przecież osiągnąć energii aktywacji by zapoczątkować rozpuszczanie jej.
Układ można różnie definiować. W tym wypadku to woda przekazuje swoją energię cząsteczkom, które będą dysocjować. Woda traci energię, cząsteczki ją dostają - rozpadając się na jony. Reakcja endoenergetyczna (woda oziębia się).minnie_the_moocher pisze:Jeżeli na przebieg reakcji jest potrzebna energia pochodząca z układu to nie powinna to być reakcja ani egzotermiczna ani endotermiczna - bo nie ma wymiany energii z otoczeniem energia jest pozyskiwana z ciepłoty układu. Więc tego też nie rozumiem.
Co innego ogrzać żeby zwiększyć rozpuszczalność, a co innego samoistne (bez wymiany woda ↔ otoczenie) ogrzanie/ochłodzenie w wyniku rozpuszczania.minnie_the_moocher pisze:Temperatura wzrasta a jest to proces endoenergetyczny - ponieważ zostaje dostarczona energia z zewnątrz. Więc tego też nie rozumiem.
Ogólnie najlepiej jakby wypowiedział się ktoś bardziej obyty z tym tematem - dla mnie jest on trochę zbyt fizyczny.
- minnie_the_moocher
- Posty: 137
- Rejestracja: 8 lip 2013, o 21:52
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Dzięki Melatonina i Giardia Lamblia za odpowiedzi
Pozdrawiam
A mając roztwór nasycony - aby zwiększyć jeszcze rozpuszczalność glukozy - trzeba przecież podgrzać układ. Inaczej glukoza będąca w nadmiarze się nie rozpuści.minnie_the_moocher pisze:Rozpuszczanie glukozy nie jest reakcją endotermiczną nie trzeba przecież osiągnąć energii aktywacji by zapoczątkować rozpuszczanie jej. ( wg mnie, mogę się mylić)
Nie rozumiem. Wzrost temperatury jest potrzebny do zapoczątkowania tylko? Część energii jest zużywana - energii układu czy energii pochodzącej z otoczenia? Nie rozumiem też związku z temperaturą.Melatonina pisze:W endotermicznej:
Zakładam, że jest to jakaś zleweczka z podgrzanym roztworem.
Wzrost temperatury jest tutaj niezbędny do zapoczątkowania reakcji, częśc energii jest zużywana (np akumulowana w wiązaniach), więc po reakcji temperatura roztworu będzie niższa, więc w równaniu Q znajdowałoby się po stronie substratów.
T roztworu nie wiąże się z energią układu? Mam rozumieć - im wyższa temperatura roztworu - tym mniejszą ma on energię? Podgrzewanie wody - jej temperatura rośnie - to reakcja egzoenergetyczna? Bo na to mi wychodzi. A to mi nie pasuje.Melatonina pisze:podczas przebiegu tej reakcji wydziela się energia, a skutkiem jest podniesienie T roztworu
Przepraszam, ale nie rozumiem.Melatonina pisze:Założyłam, że w tym doświadczeniu co napisałeś, że temperatura się obniżyła i zapytałeś dlaczego tk jest, ze byłą wcześniej ogrzana, czyli dostarczono do neij enegrii
A więc tutaj woda jest otoczeniem po prostu, tak?Giardia Lamblia pisze:Układ można różnie definiować. W tym wypadku to woda przekazuje swoją energię cząsteczkom, które będą dysocjować. Woda traci energię, cząsteczki ją dostają - rozpadając się na jony. Reakcja endoenergetyczna (woda oziębia się).
W jakim sensie co innego ?Giardia Lamblia pisze:Co innego ogrzać żeby zwiększyć rozpuszczalność, a co innego samoistne (bez wymiany woda ↔ otoczenie) ogrzanie/ochłodzenie w wyniku rozpuszczania.
Pozdrawiam
- Giardia Lamblia
- Posty: 3156
- Rejestracja: 26 cze 2012, o 20:19
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Tak, tylko glukoza nie dysocjuje - to nie jest dobry przykład obrazujący zależności przy rozpuszczaniu soli.minnie_the_moocher pisze:A mając roztwór nasycony - aby zwiększyć jeszcze rozpuszczalność glukozy - trzeba przecież podgrzać układ. Inaczej glukoza będąca w nadmiarze się nie rozpuści.
O tym pisałem w swoim poprzednim poście, ale jeszcze raz, całościowo:minnie_the_moocher pisze:Nie rozumiem. Wzrost temperatury jest potrzebny do zapoczątkowania tylko? Część energii jest zużywana - energii układu czy energii pochodzącej z otoczenia? Nie rozumiem też związku z temperaturą.
Co się dzieje w roztworze wodnym po wprowadzeniu do niej substancji rozpuszczalnej?
a) ciepło (energia cząsteczek wody) jest zużywane do zerwania wiązania (związki dysocjujące) - cząsteczki wody tracą energię (entalpia ujemna)
b) ciepło (energia cząsteczek wody) jest zwiększane w wyniku otaczania jonów/cząsteczek przez cząsteczki (dipole) wody, powstają wiązania między cząsteczkami wody a substancją rozpuszczoną
Jeżeli ciepło oddane podczas rozpuszczania jest wyższe od tego, które jest potrzebne do zerwania wiązania w soli to sumaryczna entalpia tej reakcje wskazywać będzie na proces egzotermiczny - woda się ociepla. Podgrzanie układu hamuje rozpuszczanie substancji (zmniejsza rozpuszczalność).
Jeżeli ciepło oddane podczas rozpuszczania jest niższe od tego, które jest potrzebne do zerwania wiązania w soli to sumaryczna entalpia tej reakcje wskazywać będzie na proces endotermiczny - woda się oziębia. Podgrzanie układu ułatwia rozpuszczanie substancji (zwiększa rozpuszczalność).
Takminnie_the_moocher pisze:A więc tutaj woda jest otoczeniem po prostu, tak?
Troszeczkę się zagalopowałem. Tak właściwie to jest to to samo, w tych problemach o których tutaj piszemy. Chodziło mi o to, żebyś przestał traktować jako otoczenie to, co jest dookoła wody. To woda jest tutaj otoczeniem dla substancji rozpuszczanej.minnie_the_moocher pisze:W jakim sensie co innego ?
- minnie_the_moocher
- Posty: 137
- Rejestracja: 8 lip 2013, o 21:52
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Nooo więc.
Z resztą w podręczniku ciągle to sugerują - jakoby roztwór z probówką był układem a wszystko poza nim - otoczeniem.
Ogólnie kwestia tyczy się procesów.minnie_the_moocher pisze:Tak, tylko glukoza nie dysocjuje - to nie jest dobry przykład obrazujący zależności przy rozpuszczaniu soli.
Nie rozumiałem co Melatonina miała na myśli.Giardia Lamblia pisze:O tym pisałem w swoim poprzednim poście, ale jeszcze raz, całościowo:
Taki opis powinien zawierać podręcznik. Albo to ja jestem słabo pojętny albo z jego czytania wynikają same sprzeczności - endo to egzo i vice versa.Giardia Lamblia pisze:Co się dzieje w roztworze wodnym po wprowadzeniu do niej substancji rozpuszczalnej?
a) ciepło (energia cząsteczek wody) jest zużywane do zerwania wiązania (związki dysocjujące) - cząsteczki wody tracą energię (entalpia ujemna)
b) ciepło (energia cząsteczek wody) jest zwiększane w wyniku otaczania jonów/cząsteczek przez cząsteczki (dipole) wody, powstają wiązania między cząsteczkami wody a substancją rozpuszczoną
Skoro woda jest otoczeniem - to podgrzewając układ podgrzewam też otoczenie? A raczej to układ podgrzewa się w wyniku podgrzania otoczenia. A dlaczego podgrzanie układu hamuje rozpuszczanie się substancji? Rozumuję tak - substancja rozpuszczona zyskując energię - bo układ się ociepla - powinna sprawniej dysocjować skoro otrzymuje jeszcze więcej energii na rozpad.Giardia Lamblia pisze:Jeżeli ciepło oddane podczas rozpuszczania jest wyższe od tego, które jest potrzebne do zerwania wiązania w soli to sumaryczna entalpia tej reakcje wskazywać będzie na proces egzotermiczny - woda się ociepla. Podgrzanie układu hamuje rozpuszczanie substancji (zmniejsza rozpuszczalność)
W podręczniku jest napisane - wszystko poza układem to otoczenie". Dlatego się tego trzymałem.Giardia Lamblia pisze:Chodziło mi o to, żebyś przestał traktować jako otoczenie to, co jest dookoła wody.
Z resztą w podręczniku ciągle to sugerują - jakoby roztwór z probówką był układem a wszystko poza nim - otoczeniem.
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
W tej dyskusji jakby zabrakło jednego. Kierunek przepływu ciepła określa temperatura, zawsze od ciała cieplejszego do zimniejszego". Jeśli proces jest endotermiczny (wolę to określenie niż egzoenergetyczny, bo w końcu mamy termodynamikę, a nie energodynamikę) to temperatura układu spada, tak wiec jeśli początkowo temp. układu i otoczenia jest ta sama, to choć temperatura układu spada, to zaczyna się wymiana ciepła pomiędzy układem a toczeniem. Otoczenie zaczyna go ogrzewać aż do ponownego wyrównania temperatur. Wewnętrzna energia układu wzrosła, bo jest w nim dodatkowo zgromadzona energia przekazania podczas ogrzewania.
- minnie_the_moocher
- Posty: 137
- Rejestracja: 8 lip 2013, o 21:52
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
cześć DMchemik tak rano wstajesz?
Chodzi może Ci o to - w procesie wykorzystywana jest do niego energia cieplna - układ się ochładza chociaż jego energia wewnętrzna wzrasta. Aby proces nadal trwał - trzeba dostarczyć następne porcje energii z zewnątrz.
Tylko teraz woda wraz z substancją jest traktowana jako układ - chyba. Więc już nie wiem jak mam do niej podchodzić - jak do układu czy jak do otoczenia?
O przepływie ciepła wspomniałem gdzieś na początku.minnie_the_moocher pisze:Energia cieplna powinna przechodzić od cieplejszego układu do tego zimniejszego". A wtedy ten pierwszy ochładza się
Nie jestem pewien jak to mam rozumieć. Proces ogrzewania wody - temperatura wzrasta - z tego wynika że to proces egzotermiczny?DMchemik pisze:Jeśli proces jest endotermiczny (wolę to określenie niż egzoenergetyczny, bo w końcu mamy termodynamikę, a nie energodynamikę) to temperatura układu spada
Chodzi może Ci o to - w procesie wykorzystywana jest do niego energia cieplna - układ się ochładza chociaż jego energia wewnętrzna wzrasta. Aby proces nadal trwał - trzeba dostarczyć następne porcje energii z zewnątrz.
Tylko teraz woda wraz z substancją jest traktowana jako układ - chyba. Więc już nie wiem jak mam do niej podchodzić - jak do układu czy jak do otoczenia?
Ostatnio zmieniony 19 kwie 2014, o 14:26 przez minnie_the_moocher, łącznie zmieniany 1 raz.
- Giardia Lamblia
- Posty: 3156
- Rejestracja: 26 cze 2012, o 20:19
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Suma 2 procesów procesów składowych rozpuszczania - jeden egzotermiczny i jeden endotermiczny, w efekcie da nam albo proces rozpuszczania o efekcie endotermicznym, albo egzotermicznym (obserwowalne). W zależności od wielkości ciepła wymienianego w każdym z tych 2 składowych procesach.minnie_the_moocher pisze:Albo to ja jestem słabo pojętny albo z jego czytania wynikają same sprzeczności - endo to egzo i vice versa.
Upraszając maksymalnie (idąc tokiem myślenia z tego co napisałeś) rozpuszczanie soli to zarówno proces endotermiczny jak i egzotermiczny. Tylko nas obchodzi obserwowalny efekt - ogrzanie/ochłodzenie wody. Na podstawie tego obserwowalnego efektu stwierdzamy czy reakcja jest endo-, czy też egzotermiczna.
Co do traktowania wody jako układu/otoczenia - może lepiej DMchemik się wypowie. Ja nie przykładałem do takiego dokładnego definiowania specjalnej wartości, ważniejsze wydawało mi się zrozumienie procesów niż ich poprawne, podręcznikowe nazywanie.
- minnie_the_moocher
- Posty: 137
- Rejestracja: 8 lip 2013, o 21:52
Re: Procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne
Chodzi też o to że nazywanie wody raz otoczeniem a raz układem jest dość niejednoznaczne.Giardia Lamblia pisze:Ja nie przykładałem do takiego dokładnego definiowania specjalnej wartości, ważniejsze wydawało mi się zrozumienie procesów niż ich poprawne, podręcznikowe nazywanie.
To jest dla mnie istotna odpowiedź - dziękuję.Giardia Lamblia pisze:Suma 2 procesów procesów składowych rozpuszczania - jeden egzotermiczny i jeden endotermiczny
Czy dobrze myślę?
w etapie I woda oddaje pewną ilość energii cieplnej
w etapie II woda przyjmuje pewną ilość energii cieplnej
jeśli w etapie II woda przyjmie więcej energii niż oddała w etapie I to zaobserwujemy wzrost temperatury roztworu
jeśli w etapie II woda przyjmie mniej energii niż oddała w etapie II to zaobserwujemy spadek temperatury roztworu
jednak woda jest traktowana jako otoczenie - układem jest substancja rozpuszczana
substancja rozpuszczana w etapie I przyjmuje pewną ilość energii od wody a w etapie II oddaje pewną ilość energii cząsteczkom wody
jeśli przyjmie więcej niż odda - temperatura roztworu spadnie - a jako że energetyczny bilans dla substancji jest na plus - jest to reakcja endoenergetyczna
jeśli przyjmie mniej niż odda - temperatura roztworu wzrośnie - a jako że energetyczny bilans dla substancji jest na minus - jest to reakcja egzoenergetyczna
wnioski
jest problem z definiowaniem układu i otoczenia - z logicznego punktu widzenia układ dotyczy wszystkich czynników biorących udział w procesie - wydaje się że woda powinna być zaliczana do układu, ale jest inaczej
poza tym mówi się o wodzie i substancji rozpuszczanej jako o roztworze - który jednak nie jest układem - składa się zarówno z układu [substancji rozpuszczonej] jak i otoczenia [wody]
jednak jest to dla mnie nie logiczne
po drugie - nie zawsze przy wzroście temperatury mówi się o procesie egzoenergetycznym - ten wzrost może być powodowany od zewnątrz - np. przy rozpuszczaniu większej ilości glukozy niż na to pozwala aktualna temperatura roztowru - trzeba go wtedy podgrzać. Proces jest endoenergetyczny a temperatura wzrasta.
W powyższym przypadku proces egzoenergetyczny zachodzi dla otoczenia - ponieważ energia wewnętrzna otoczenia spada na wskutek ogrzewania układu.
procesy endoenergetyczne i egzoenergetyczne mają podobną zasadę działania co procesy redukcji i utleniania - zachodzą oba na raz - w sumie dlatego zasadne jest mówienie o procesie endoenergetycznym ponieważ jest tylko połową zachodzącego zdarzenia - tak jak nie powinno się mówić o reakcji utleniania - ale o procesie utleniania.
pytanie - dlaczego ogrzewanie podczas egzoenergetycznego procesu hamuje rozpuszczanie się substancji?
-
- Podobne tematy
- Odpowiedzi
- Odsłony
- Ostatni post
-
-
deficyt masy a reakcje endo i egzoenergetyczne.
autor: vanhezz » 12 paź 2014, o 22:33 » w Chemia ogólna - 1 Odpowiedzi
- 4017 Odsłony
-
Ostatni post autor: Adax82
13 paź 2014, o 17:46
-
-
-
Reakcje egzo-, endoenergetyczne, metabolizm
autor: czarna_tecza » 2 maja 2021, o 14:53 » w Zadania domowe z biologii - 2 Odpowiedzi
- 7188 Odsłony
-
Ostatni post autor: czarna_tecza
2 maja 2021, o 19:32
-
-
- 0 Odpowiedzi
- 1899 Odsłony
-
Ostatni post autor: Kalulala
5 gru 2014, o 12:30
-
-
aparat Golgiego i ER gładkie - procesy
autor: Ropalium » 20 kwie 2016, o 08:39 » w Biologia w szkole - 2 Odpowiedzi
- 6710 Odsłony
-
Ostatni post autor: AnnaWP
21 kwie 2016, o 08:23
-
-
-
Podstawowe procesy molekularne w komórce
autor: lalalalalalalala95 » 13 lis 2014, o 16:47 » w Cytologia - biologia komórek - 3 Odpowiedzi
- 4057 Odsłony
-
Ostatni post autor: AnnaWP
30 gru 2014, o 18:27
-
Kto jest online
Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 5 gości